Chronograph là gì? Cách sử dụng chức năng Chronograph trên đồng hồ

Chronograph là chức năng khá phức tạp trên đồng hồ cơ và thường được xuất hiện ở những sản phẩm của thương hiệu cao cấp. Vậy chức năng Chronograph là gì? Viện Đồng Hồ sẽ giải thích ngay trong bài viết này.

Chronograph là gì?

Chức năng Chronograph hay còn gọi là Stopwatch, là một chức năng bấm giờ để đo một khoảng thời gian nhất định. Chức năng này hoạt động riêng biệt với việc xem giờ của đồng hồ. Một số mẫu đồng hồ phức tạp, ngoài chức năng Chronograph cơ bản, nó còn được tích hợp thêm kim giờ, kim phút thậm chí là kim 1/10s. Bên cạnh đó, các mẫu đồng hồ có chức năng chronograph còn sử dụng vòng bezel có thể di chuyển làm tachymeter để đo tốc độ hoặc khoảng cách

Ông Nicolas Rieussec (1821) được cho là người đã phát minh ra chức năng Chronograph trên đồng hồ. Rieussec được vua Louis 18 giao nhiệm vụ phát minh ra cỗ máy có thể đo chính xác các cuộc đua ngựa hết bao nhiêu thời gian. Chiếc đồng hồ bấm giờ của ông sau đó đã được thương mại hóa trên thị trường. Tuy nhiên đến năm 2013, lịch sử đã được chỉnh sửa khi họ phát hiện ra mẫu đồng hồ Louis Moinet Pocket Chronograph do bậc thầy Louis Moinet chế tạo năm 1816 có khả năng đo thời gian trôi qua có cách hiển thị tương tự ngày nay.

Nhưng sau tất cả, theo Giáo sư B. Humbert của trường Horology của Bienne trong sách xuất bản năm 1990 chia sẻ, The Chronograph, người được coi là “cha đẻ của đồng hồ Chronograph” lại là bậc thầy đồng hồ George Graham (1649-1751) khi ông đã phát minh ra cơ chế có khả năng đo thời gian trôi qua trong đồng hồ.

Tuy Nicolas Rieussec không phải là người đầu tiên phát minh ra ý tưởng đồng hồ đo thời gian nhưng về mặt lý thuyết chỉ có đồng hồ Chronograph của ông là đúng với ý nghĩa của cái tên “Chronograph”. Vì nó biểu thị thời gian trôi qua bằng cách in các chấm màu trên một đĩa xoay.

Trên đĩa xoay có in sẵn các con số tượng trưng cho các khoảng thời gian, độ dài của cung tròn mà các dấu chấm màu tạo ra sẽ chỉ thị thời gian trôi qua. Đó cũng là nguồn gốc của tên “chronograph” trên đồng hồ thể thao và Nicolas Rieussec đã tạo ra nó cho cuộc đua ngựa Champ de Mars.

Sau đồng hồ Chronograph của Nicolas Rieussec, các thợ đồng hồ đã không ngừng tạo ra nhiều biến thể mới với cơ chế hoạt động và nhiều tính năng hơn, kiểu dáng cũng ngày càng đa dạng và đẹp  hơn. Sự tiến bộ của nhân loại của thời đại này cũng khiến cho đồng hồ Chronograph ngày càng phổ biến. Năm 1915, Gaston Breitling đã sản xuất chiếc đồng hồ bấm giờ đầu tiên với kim giây nằm ở trung tâm và bộ đếm 30 phút.

Tới năm 1923, Gaston Breitling đã giới thiệu chiếc đồng hồ bấm giờ đầu tiên với bộ bấm (pusher) riêng biệt nằm ở góc 2h. Năm 1934, Willy Breitling đã phát triển khái niệm đồng hồ bấm giờ hơn nữa với việc bổ sung bộ bấm thứ 2 ở góc 4h. Từ đó, thiết kế đồng hồ 3 chấu đã được toàn bộ ngành công nghiệp áp dụng.

Dù phổ biến đến mức hầu như luôn hiện diện trong bất cứ thương hiệu đồng hồ nào nhưng chức năng Chronograph vẫn được xem là chức năng cao cấp đối với đồng hồ thạch anh và đặc biệt là đồng hồ cơ.

Nhận biết đồng hồ có chức năng Chronograph

Đồng hồ Chronograph sẽ có nhiều kim, nhiều mặt phụ và ngoài núm chỉnh giờ thì còn có từ 1 đến 2 nút bấm (pusher) khác. Đồng hồ sẽ thường có 2 hoặc 3 mặt số phụ nhỏ cùng 2 nút bấm đặt ở vị trí 2 giờ và 4 giờ. Tuy nhiên, không phải mọi loại đồng hồ nào có đặc điểm như vậy đều là đồng hồ Chronograph vì đôi khi một số mẫu còn hiển thị Lịch trên mặt số phụ.

Các con số trên khung đo, số lượng các kim, tốc độ kim chạy nhanh chậm tùy thuộc vào mẫu mã. Tuy nhiên, khung đo giây có số/khoảng cách vạch càng nhỏ (ví dụ như 1/100, có nghĩa là đơn vị đo càng nhỏ) thì chứng tỏ chức năng Chronograph càng chính xác. Tương tự như vậy, khung đo giờ có số càng lớn thì thời gian Chronograph đo được càng dài.

Phân loại đồng hồ có chức năng Chronograph

Dù vẫn có những chiếc đồng hồ chỉ có chức năng Chronograph mà không cho biết thời gian nhưng hầu hết đồng hồ Chronograph đều được đặt chung với đồng hồ cơ bản. Có nghĩa là vừa cho biết thời gian (giờ, phút, giây, lịch…) vừa cung cấp chức năng Chronograph, tối thiểu phải có khả năng bấm giờ giây và bấm giờ phút.

Đồng hồ Chronograph hiện đại có cả máy cơ lẫn máy thạch anh. Tuy nhiên, chúng sẽ được phân loại theo cấp độ Chronograph:

• Đồng hồ Chronograph thường chỉ cho biết thời gian trôi qua giây, phút, giờ.
• Đồng hồ Chronograph cao cấp sẽ được trang bị thêm thước đo để cho biết các đại lượng như khoảng cách (Telemeter), nhịp tim (Pulsometer), vận tốc (Tachymeter) … hoặc cung cấp nhiều bộ đo với khung đo dài và đơn vị nhỏ. Riêng đối với đồng hồ Chronograph cơ cao cấp sẽ dùng cơ chế Bánh Răng Cột (Column Wheel) thay vì cơ chế Neo Chuyển (Cam Actuated).
• Chronograph phức tạp thường chỉ xuất hiện trên đồng hồ cơ. Nó đo thời gian theo nhiều cách khác nhau. Cụ thể, anh chị em hãy đọc tiếp bên dưới nhé.

3 Loại đồng hồ có chức năng chronograph phức tạp

Rattrapante Chronograph 

Rattrapante Chronograph còn được gọi là Double Chronograph, Split-seconds, Chronograph Đôi, Bấm Giờ Chia Giây, ra đời năm 1923. Loại đồng hồ Chronograph này có hai kim Bấm Giờ Giây được đặt chồng lên nhau trên cùng một vị trí để đo hai sự kiện khác nhau bắt đầu cùng lúc.

Do đó, kim Rattrapante có thể dừng lại một cách độc lập (hoặc dừng tạm thời) với kim giây chronograph để xem kết quả. Khi kim này được kích hoạt lại, nó sẽ lập tức bắt kịp kim giây chronograph. Những chiếc đồng hồ Rattrapante Chronograph thường có thêm một nút bấm được đặt ở vị trí 10 giờ hoặc vị trí 8 giờ để khởi động lại hai kim về vị trí 0.

Flyback Chronograph

Flyback Chronograph vận hành nhanh trong lần đo thứ hai khi được loại bỏ bước Dừng Lại. Kim Giây Bấm Giờ đang chạy sẽ lập tức được Reset và thực hiện việc đo chỉ với 1 nút bấm mà không cần bấm dừng lại. Điều này giúp tiết kiệm thời gian thực hiện thao tác khi đo nhiều lần.

Loại Chronograph này bắt nguồn từ yêu cầu sử dụng của một số đối tượng đặc biệt như phi công hoặc các tay đua xe hệ thức 1. Một chiếc Fly-back cũng có hai nút bấm giờ thể thao ở vị trí 2 và 4 giờ. Tuy nhiên, điểm khác biệt của Fly-back là chức năng chronograph được thực hiện toàn bộ ở vị trí 4 giờ.

Monopusher Chronograph

Monopusher Chronograph còn được gọi là Chronograph một nút bấm. Chỉ với 1 nút duy nhất (thường đặt trên núm chỉnh hoặc vị trí 2 giờ) là người đeo có thể thực hiện tất cả các nhiệm vụ cần thiết để vận hành chức năng Bấm Giờ. Điều này vừa nâng cao tính thẩm mỹ vừa tối ưu hóa thao tác vận hành.

Cách sử dụng đồng hồ có chức năng Chronograph cơ bản

Hiện nay, hầu hết chức năng Chronograph đều được điều khiển bởi 2 nút bấm đặt ở vị trí 2 giờ và 4 giờ trên khung vỏ. Núm bấm có thể có khóa (phần có các khía, mục đích là chống nước) hoặc không. Nếu có khóa, người đeo phải vặn khóa ngược chiều kim đồng hồ thì nút mới bấm được.

Mặt phụ có khung đo 60 giây thường ở vị trí trung tâm hoặc 6 giờ. Mặt phụ có khung đo 30 phút hoặc 60 phút nằm ở vị trí 6 giờ hoặc 9 giờ hoặc 12 giờ. Mặt phụ có khung đo 6 giờ, 12 giờ hoặc 24 giờ nằm ở vị trí 9 giờ hoặc 12 giờ.

Cách đo thời gian cơ bản như sau:

• Bước 1: Bấm nút 2 giờ để kích hoạt Chronograph (bắt đầu tính thời gian), bạn sẽ thấy kim giây Chronograph chạy ngay lập tức.
• Bước 2: Bấm nút 2 giồ lần nữa để dừng lại Chronograph (dừng tính thời gian và xem kết quả), bạn sẽ thấy các kim Chronograph dừng ngay lập tức.
• Bước 3: Bấm nút 4 giờ để Reset tất cả các kim về 0 (xóa kết quả), bạn sẽ thấy các kim Chronograph chạy về vị trí 12 giờ ngay lập tức.

Anh chị em chỉ cần lặp lại các bước như vậy mỗi khi đo thời gian trôi qua của một sự kiện nào đó. Lưu ý là nếu thấy kim Chronograph đang chạy, anh chị em sẽ phải bấm nút 2 giờ rồi mới bấm nút 4 giờ trước khi bắt đầu lần đo mới. Nếu không đồng hồ sẽ tính sai giờ hoặc gây lỗi.

Trên khá nhiều mẫu đồng hồ Chronograph cao cấp (đặc biệt là máy thạch anh), ngoài đo thời gian trôi qua cơ bản thì chức năng Chronograph còn cung cấp những chế độ đo nâng cao hơn như Lap Time (đo so sánh thời gian về đích 1, 2, 3…), Split Time (đo chia nhiều thời gian),… Hãy theo dõi hướng dẫn sử dụng kèm theo khi mua để khai thác hết nhé.

Nếu các nút bấm có khóa, xong anh chị em nên khóa lại sau khi sử dụng chức năng Chronograph bằng cách vặn theo chiều kim đồng hồ. Như vậy, đồng hồ sẽ đảm bảo khả năng chịu nước tốt hơn cũng như các nút không bị bấm, cấn ngoài ý muốn để không làm chronograph chạy quá nhiều sẽ nhanh hết pin hơn.

Hi vọng bài viết này của Viện Đồng Hồ sẽ giúp anh em đeo đồng hồ có những kiến thức chức năng chronograph khi đeo đồng hồ.