TẤT CẢ THƯƠNG HIỆU
Th5
“Caliber” có nhiều nghĩa khác nhau. Trong đồng hồ, Caliber có nghĩa là “bộ máy”. Đã bao giờ bạn tự hỏi tại sao từ “Caliber” lại được các hãng đồng hồ sử dụng để chỉ bộ máy không? Nếu vẫn chưa tìm Caliber là gì? thì Viện Đồng Hồ sẽ giải đáp ngay trong bài viết này.
Caliber là gì?
Từ “caliber” trong ngành công nghiệp đồng hồ có liên quan mật thiết súng. Về cơ bản, từ “caliber” được sử dụng để chỉ đường kính của một viên đạn. Thậm chí nó còn được sử dụng để chỉ đường kính nòng súng được sử dụng để bắn một viên đạn có đường kính nhất định. Ví dụ, khẩu súng 50 caliber thì viên đạn sẽ có đường kính 0,5 inch.
Việc sử dụng từ “caliber” có nguồn gốc từ tiếng Pháp là “calibre” và từ này lại bắt nguồn từ tiếng Ả rập là “qalib” nghĩa là “khuôn đúc đạn”. Chưa hết, từ “qalib” trong tiếng Ả rập lại bắt nguồn từ một từ tiếng Hy Lạp cổ “kalapous” là khuôn đóng giày.
Theo ghi nhận của tổ chức Fondation de la Haute Horlogerie, từ “caliber” được sử dụng lần đầu tiên trong lĩnh vực đồng hồ bởi một thợ đồng hồ người Anh nhưng làm việc tại Pháp tên là Henry Sully (1680-1729). Ông sử dụng thuật ngữ vào khoảng năm 1715 “để biểu thị cách bố trí cũng như kích thước các chi tiết của bộ máy đồng hồ như bánh xe, hộp cót… “
Theo thời gian, thuật ngữ này ngày càng được sử dụng nhiều hơn để chỉ hình dạng bộ máy, cầu nối, nguồn gốc của đồng hồ, tên của nhà sản xuất (ví dụ như IWC “Jones Caliber”). Dần dần, caliber được dùng để chỉ cả bộ máy đồng hồ. Nói chung, từ “caliber” trong ngành đồng hồ” và trong “chế tạo súng” đều có nguồn gốc nhằm ám chỉ đường kính của đồ vật.
Caliber và hệ đo lường Ligne
Thực tế hiện nay, ta thường thấy các hãng đề tên một bộ máy là “calibre xyz123” (chẳng hạn như ETA calibre 2892-A2). Còn trong cộng đồng người nói tiếng Pháp, họ sẽ sử dụng từ “Calibre” để đặt tên bộ máy đồng hồ, sau đó là đường kính bộ máy, tiếp đến là từ viết tắt của chức năng đặc biệt của bộ máy.
Ví dụ, trong danh sách lưu trữ sản xuất của Jaeger-LeCoultre từ năm 1877 (khi công ty còn là nhà sản xuất với cái tên Manufacture LeCoultre Borgeaud & Cie), họ đã chế tạo ra một bộ máy và đặt tên là calibre 16T. Cụm này có nghĩa là bộ máy Tourbillon có đường kính 16 ligne.
Ligne là một đơn vị đo chiều dài của Pháp, 1 ligne = 2.2558291 milimet (do đó 16 ligne = 36,09mm). Ligne vẫn được sử dụng như một đơn vị đo lường trong chế tạo đồng hồ. Và cũng rất kỳ lạ, nó cũng được dùng để đo lường trong chế tạo khuy và đo ruy băng được sử dụng cho các mũ của nam giới; nó bằng 1/12 của một pouce (inch Pháp).
Mối liên kết giữa ngành đồng hồ và ngành sản xuất vũ khí không chỉ có vậy. Hệ thống đồng hồ của Mỹ là một trong những công ty đầu tiên trên thế giới thừa kế hệ thống sản xuất súng để sản xuất các bộ máy đồng hồ. Hệ thống này đã được sửa lại cho phù hợp với các nhà sản xuất đồng hồ của Mỹ. Ví dụ như Waltham, xưởng sản xuất của họ từng là xưởng vũ khí Federal tại Springfield, Massachusetts.
Sau chiến tranh thế giới thứ II
Trong những năm trước Chiến tranh thế giới II và sau đó, xu hướng đặt tên này đã dần thay đổi. Các thương hiệu đồng hồ đánh số mở rộng để chỉ những phiên bản khác nhau của cùng một bộ máy. Tuy nhiên, quy ước đặt tên này không phổ biến ngay cả trước Thế chiến I. Bộ máy Valjoux 22 là một ví dụ.
Một điển hình khác là bộ máy calibre 17” LEP PS IRM của Patek Philippe. Đây là bộ máy có đường kính 17 ligne hay còn gọi là Lepine caliber 38.35mm. Lepine là bộ máy sử dụng các cầu nối và bánh răng thay cho các đai truyền động. Nó được sáng chế bởi thợ đồng hồ Jean-Antoine Lepine vào cuối thế kỷ 18. Bộ máy này có cửa sổ chứa kim giây nhỏ và cửa sổ hiển thị mức năng lượng dự trữ (power reserve).
Viện Đồng Hồ đã cùng bạn khám phá tại sao bộ máy đồng hồ được gọi là Caliber. Thay vì được gọi là movement chỉ chung chung, thì Caliber thường đi với tên riêng của từng cỗ máy. Để cập nhật thêm nhiều thông tin thú vị khác về đồng hồ, anh chị em hãy theo dõi thường xuyên website của chúng tôi nhé.
(9)
